Έθιμα του Πάσχα

2^ο Μέρος

Η χώρα μας από τη Μακεδονία και τη Θράκη έως την Κρήτη και από τη Ρόδο μέχρι την Κέρκυρα γιορτάζει τις άγιες ημέρες του Πάσχα με πολλά και διαφορετικά έθιμα που τηρούν πολλά χρόνια τώρα οι κάτοικοι των περιοχών αυτών. Ενδεικτικά γράφουμε μερικά από αυτά τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά.

 

v     Το Σάββατο του Λαζάρου τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν το « Λάζαρο», συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς. Παλαιότερα αυτή την ημέρα κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλούρια «τα Λαζαράκια» συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.

Μαριέττα

v     Στην Κύθνο το πιο εντυπωσιακό έθιμο του νησιού είναι αυτό της «κούνιας». Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου επικρατεί το έθιμο του «συχώριου», δηλαδή όλοι όσοι έχουν πεθαμένους συγγενείς φέρνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και ψωμί, τα οποία έχει «διαβάσει» ο παπάς, τα προσφέρουν στους επισκέπτες και στους κατοίκου του νησιού.

Δημήτρης

v     Αυτά τα έθιμα μου τα διηγήθηκε η γιαγιά μου που είναι από την Κωνσταντινούπολη.

Μεγάλη Πέμπτη: Όλα τα σχολεία τη μέρα αυτή στην Κωνσταντινούπολη πρωί πρωί έπρεπε να παρευρίσκονται στο ναό της ενορίας τους για να κοινωνήσουν. Επίσης την υπόλοιπη μέρα έτρωγαν μόνο φακές, γιατί έλεγαν ότι ήταν τα δάκρυα της Παναγίας.

Μεγάλη Παρασκευή: Τη Μεγάλη Παρασκευή δεν έτρωγαν τίποτα, δεν κάρφωναν, δεν χτυπούσαν με σφυρί και καρφιά και πήγαιναν στο νεκροταφείο όλη την ημέρα για να τιμήσουν τους νεκρούς και ιδιαίτερα τον Ιησού Χριστό μέχρι να βγει ο Επιτάφιος. Τέλος το βράδυ οι νοικοκυρές των σπιτιών έφτιαχναν ταχινόσουπα για όλη την οικογένεια.

Κυριακή του Πάσχα: Ένα έθιμο που γινόταν την Κυριακή του Πάσχα ήταν ότι το απόγευμα στην Αγάπη διαβαζόταν το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, ακόμα και σε χώρες που δεν πίστευαν στο Χριστό.

Νίκος

 

Στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, η νύχτα της Ανάστασης είναι η Νύχτα των Αερόστατων έθιμο που ξεκίνησε στα τέλη του 19^ου αιώνα. Με το πρώτο «Χριστός Ανέστη», τα αερόστατα ελευθερώνονται στον ουρανό. Η φαντασμαγορική ατμόσφαιρα συμπληρώνεται με βεγγαλικά, βαρελότα και με κάθε είδους πυροτεχνήματα.

Στέλλα

 

Ένα έθιμο του Πάσχα είναι τα κόκκινα αυγά. ¨Όταν ο Χριστός σταυρώθηκε από κάτω από το σταυρό υπήρχαν άσπρα λουλούδια. Μετά έσταξε το αίμα του Χριστού στα άσπρα λουλούδια και έγιναν παπαρούνες. Γι’ αυτό βάφουμε τα αυγά κόκκινα και τα σπάμε μετά από την Εκκλησία όταν έχουμε ανάψει τη λαμπάδα.

 

Δέσποινα

 

v     Ένα έθιμο του Πάσχα που γίνεται κυρίως στη Ναύπακτο είναι το παρακάτω: Το βράδυ της Μ. Παρασκευής πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες ακολουθούν την περιφορά του Επιταφίου σχηματίζοντας πομπές, οι οποίες διέρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμένες δάδες ειδικά τοποθετημένες γύρω στο Κάστρο γύρω από το λιμάνι. Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν μεγάλο σταυρό που φωταγωγεί ολόκληρο το λιμάνι παρουσιάζοντας μια φαντασμαγορική εικόνα μοναδικής και ανεκτίμητης ομορφιάς. Το έθιμο έχει παράδοση πολλών χρόνων που φαίνεται ότι θέλει να συνδυάσει τη θρησκευτική μυσταγωγία με την ηρωϊκή προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα.

Μαρία

v     Ενώ οι μεγάλοι είναι δοσμένοι στις πασχαλινές δουλειές και στον εκκλησιασμό,  τα παιδιά προετοιμάζονται κι  αυτά για την Ανάσταση του Κυρίου. Παίρνουν μεγάλα κλειδιά από εκείνα που είχαν οι παλιές κλειδαριές δένουν με ένα σχοινί με μπαρούτι και βάζουν το καρφί στην τρύπα του κλειδιού, το βράδυ της Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να εκπυρσοκροτήσει και να χαλάσει ο κόσμος. Άλλοι κόβουν μακριές λωρίδες χαρτιού, βάζουν στην άκρη της κάθε λωρίδας μπαρούτι και ένα φυτίλι, την τυλίγουν τριγωνικά ώστε να προεξέχει το φυτίλι, που το ανάβουν και την ώρα που παπάς λέει το «Χριστός Ανέστη».

Ηλίας